Αυθεντική, πληθωρική και ασύλληπτα γοητευτική, η Μάρθα Καραγιάννη σημάδεψε με την αφοπλιστική της παρουσία τις μεγαλύτερες επιτυχίες της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου. Έβαλε ρυθμό και σκέρτσο στην κωμωδία, εκτίναξε την λάμψη των μιούζικαλ και επιβεβαιώθηκε υποκριτικά μέσα από δύσκολους δραματικούς ρόλους.
Ήταν δραστήρια, δυναμική και καπάτσα, γεμάτη αυθορμητισμό και ευθύτητα. Γύρισε την πλάτη στο “σταριλίκι” και τις επιφανειακές σχέσεις, όμως κατάφερε να έχει μόνο θαυμαστές καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας αλλά και της ζωής της. Μοιάζει ακατόρθωτο, αλλά αυτή ήταν η Μάρθα.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Γεννημένη και μεγαλωμένη στο Κερατσίνι, ήταν μοναχοπαίδι ενός ζευγαριού προσφύγων από τον Πόντο. Από μικρό παιδί αγάπησε τον κινηματογράφο και μαγεμένη από της συναρπαστικές εικόνες στο πανί άλλοτε ήθελε να γίνει η νέα Σίρλεϊ Τεμπλ κι άλλοτε η νέα Έστερ Ουίλιαμς. Σε ηλικία μόλις 8 ετών και μετά από ένα χρόνο μαθημάτων χορού στη σχολή Μοριανόφ, έγινε δεκτή στο παιδικό μπαλέτο που είχε συστήσει η Λυρική Σκηνή. Τελικά, μετά από δύο χρόνια μαθημάτων το πρόγραμμα ακυρώθηκε κι έτσι ακολούθησε τη δασκάλα της Λουκία Σακελλαρίου στη σχολή χορού που εκείνη ίδρυσε αμέσως μετά. Εκεί συνέχισε τα μαθήματα χορού, στην ίδια «φουρνιά» με την Ελένη Προκοπίου, τη Μίρκα Καλαντζοπούλου και άλλα κορίτσια.

Η φοίτησή της σε ιδιωτικό γυμνάσιο με θυσίες των γονιών της, αποδείχθηκε καθοριστική. Το πρόγραμμα μαθημάτων περιείχε χορό, υποκριτική και θεατρολογία. Σε μια σχολική θεατρική παράσταση όπου συμμετείχε, βρέθηκε στο κοινό ο σκηνοθέτης Ορέστης Λάσκος καλεσμένος του δασκάλου υποκριτικής του σχολείου, Θάνου Τράγκα. Ο Λάσκος εντυπωσιάστηκε από τη νεαρή κοπέλα και χωρίς δεύτερη σκέψη την κάλεσε για δοκιμαστικό στη Φίνος Φιλμ, για ένα ρόλο στην ταινία που ετοίμαζε. Κι έτσι η Μάρθα Καραγιάννη έκανε το ντεμπούτο της πριν κλείσει τα 17 της χρόνια (και πριν καλά καλά τελειώσει το σχολείο), παίζοντας την αγαπημένη του Αλέκου Αλεξανδράκη στο «Η Άγνωστος» (1956), δίπλα στην Κυβέλη και τον Γιώργο Παππά.

Τελειώνοντας το γυμνάσιο, η Μάρθα Καραγιάννη δεν επέλεξε να φοιτήσει σε κάποια δραματική σχολή, αλλά συνέχισε με εμφανίσεις σε κινηματογράφο και θέατρο, έχοντας πάρει άδεια ηθοποιού ως “εξαιρετικό ταλέντο”.

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Το θεατρικό της ντεμπούτο έγινε το 1957 στην επιθεώρηση «Ελέφαντες και Ψύλλοι» μετά από πρόταση του συγγραφέα Ναπολέοντα Ελευθερίου, ο οποίος την είχε δει σε χορευτική παράσταση στο Chez Lapin της Κυψέλης. Σε αυτή την πρώτη της εμφάνιση στο θεατρικό σανίδι, η Μάρθα συναντήθηκε με τον ηθοποιό και χορευτή Γιάννη «Ντάλ» Δαλιανίδη, τον άνθρωπο που λίγα χρόνια αργότερα θα απογείωνε την καριέρα της. Συμμετείχε επανειλημμένα στον θίασο της Γεωργίας Βασιλειάδου και του Βασίλη Αυλωνίτη και εμφανίστηκε κυρίως σε επιθεωρήσεις δίπλα στους Νίκο Σταυρίδη, Κώστα Χατζηχρήστο, Γιώργο Κωνσταντίνου, Μαρίκα Νέζερ, Νίκο Ρίζο, Γιάννη Γκιωνάκη, και άλλα μεγάλα ονόματα του θεάτρου. Δεν δίστασε να δοκιμαστεί και σε έργα πρόζας, και το 1962 συμμετείχε στην παράσταση «Όμορφη Πόλη», που ανέβηκε στο θέατρο «Παρκ» σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.

Μετά από μια λαμπρή δεκαετία επιτυχιών στον κινηματογράφο, η Μάρθα Καραγιάννη έριξε ξανά το βάρος της στο θέατρο κατά τις δεκαετίες ’70 και ΄80 παίζοντας σε μιούζικαλ και κωμωδίες. Ξεχωρίζει η επιλογή της τον χειμώνα του 1972 να ανεβάσει σε μια ιδιαίτερα φιλόδοξη παραγωγή, το μιούζικαλ «Καμπαρέ». Αν και η παράσταση υμνήθηκε από την κριτική, δεν είχε την αναμενόμενη εμπορική επιτυχία καθώς είχε να ανταγωνιστεί την κινηματογραφική ταινία με τη Λάιζα Μινέλι. Το καλοκαίρι του 1983 συνεργάζεται ξανά με τη Ζωή Λάσκαρη, ανεβάζοντας στο θέατρο Μινώα το κλασικό αμερικανικό μιούζικαλ «Οι Άντρες Προτιμούν τις Ξανθιές», σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή. Την επόμενη χειμερινή σεζόν, μαζί με τους Βασίλη Τσιβιλίκα και Πάνο Μιχαλόπουλο, έπαιξε με επιτυχία στο «Παγωτό Μες στον Χειμώνα» του Μίνο Μπελέι.

Τη δεκαετία του ’90 η Μάρθα Καραγιάννη στρέφεται στην πρόζα και αποσπά θερμές κριτικές για τις ερμηνείες στα «Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε» του Λουίτζι Πιραντέλο (θεατρική περίοδος 1992-1993), «Όταν οι Γυναίκες το Γλεντούν» του Κάρλο Γκολντόνι (καλοκαίρι 1998) και «Αρσενικό και Παλιά Δαντέλα» του Τζόζεφ Κέσελρινγκ (θεατρική περίοδος 1999-2000).

Το 2002 επιστρέφει στη Λυρική Σκηνή, 50 και πλέον χρόνια μετά από εκείνο το βραχύβιο πέρασμα από το παιδικό μπαλέτο, συμμετέχοντας στην οπερέτα «Το Κορίτσι της Γειτονιάς», του Νίκου Χατζηαποστόλου. Δύο χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του 2004 έρχεται μια πρωτιά στην καριέρα της, όταν για πρώτη φορά εμφανίζεται σε αττική κωμωδία και συγκεκριμένα στις «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη (ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, σε σκηνοθεσία Νανάς Νικολάου και Βασίλη Μυριανθόπουλου). Με την παράσταση αυτή, η Μάρθα Καραγιάννη ως Πραξαγόρα θα περιοδεύσει τα Φεστιβάλ της Ελλάδας και θα φτάσει ως τη σκηνή του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού.

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Μετά την πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση στην «Άγνωστο» (1956) του Ορέστη Λάσκου, συνέχισε με ρόλους σε ταινίες μικρομεσαίου βεληνεκούς. Μπαίνοντας όμως στη χρυσή δεκαετία του ’60 η Μάρθα Καραγιάννη έχτισε το δικό της κινηματογραφικό μύθο σε μια πορεία άρρηκτα συνδεδεμένη με τη Φίνος Φιλμ και τον Γιάννη Δαλιανίδη. Η συνεργασία τους ξεκίνησε το 1961, με ένα χαρακτηριστικό ρόλο (ως Πίτσα Κίτσα) στην ταινία «Ζητείται Ψεύτης». Την επόμενη χρονιά Φίνος και Δαλιανίδης παρουσιάζουν το πρώτο ελληνικό μιούζικαλ «Μερικοί το Προτιμούν Κρύο», στο οποίο η Καραγιάννη σημειώνει μεγάλη επιτυχία ως αρραβωνιαστικιά του Ντίνου Ηλιόπουλου. Για λίγα χρόνια συνέχισε παράλληλα να κάνει ταινίες και με άλλες εταιρίες παραγωγής και από το 1964 δούλεψε αποκλειστικά με τη Φίνος Φιλμ. Μετά το «Μερικοί το Προτιμούν Κρύο», έγινε αναπόσπαστο κομμάτι όλων των μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη: «Κάτι να Καίει» (1964), «Κορίτσια για Φίλημα» (1965), «Ραντεβού στον Αέρα» (1966), «Οι Θαλασσιές οι Χάντρες» (1967), «Μια Κυρία στα Μπουζούκια» (1968), «Γοργόνες και Μάγκες» (1968) και «Μαριχουάνα Στοπ» (1971). Χόρεψε σε όλα, αλλά παρότι ηθοποιός του μουσικού θεάτρου, τραγούδησε μόνο στο «Γοργόνες και Μάγκες» («Ο Άντρας που θα Παντρευτώ» σε μουσική Μίμη Πλέσσα και στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου).

Ήταν πλέον επίλεκτο μέλος του πιο απογειωμένου θιάσου του ελληνικού ψυχαγωγικού σινεμά της δεκαετίας του ’60 ανάμεσα στους Ρένα Βλαχοπούλου, Ντίνο Ηλιόπουλο, Ζωζώ Σαπουντζάκη, Ζωή Λάσκαρη, Χλόη Λιάσκου, Ελένη Προκοπίου, Ανδρέα Ντούζο, και, φυσικά, τον Κώστα Βουτσά, με τον οποίο σταδιακά εξελίχθηκαν σε καλλιτεχνικό ζευγάρι εκτός από πολύ στενοί φίλοι. Πλην των μιούζικαλ, Βουτσάς και Καραγιάννη έπαιξαν μαζί σε τρεις από τις πιο απολαυστικές κωμωδίες του Δαλιανίδη: «Ξυπόλητος Πρίγκηψ» (1966), «Νύχτα Γάμου» (1967), και το ανεπανάληπτο «Ανθρωπάκι» (1969). Στην ταινία «Πεθαίνω κάθε Ξημέρωμα» (1969) του Νίκου Φώσκολου θα παίξει τον μοναδικό δραματικό ρόλο της στη Φίνος Φιλμ, ενώ την ίδια χρονιά σαρώνει ως καπάτσα αρραβωνιαστικιά του Γιάννη Γκιωνάκη στο «Η Ωραία του Κουρέα». Με την ταινία «Ο Μάγκας με το Τρίκυκλο» (1972) κλείνει τη συνεργασία της με τη Φίνος Φιλμ , όπου γύρισε 20 από τις 42 ταινίες της καριέρας της. Έκτοτε έκανε μόλις τρεις κινηματογραφικές εμφανίσεις: «Ο Ποδόγυρος» (1980) του Γιώργου Λαζαρίδη, «Πεθαίνω για Σένα!» (2009) του Νίκου Καραπαναγιώτη δίπλα στην Ελένη Ράντου και «Από Έρωτα» (2014) του Θοδωρή Αθερίδη.

Στην τηλεόραση η Μάρθα Καραγιάννη εμφανίστηκε πρώτη φορά στη σειρά «Ο Δρόμος» (1977), του Κώστα Πρετεντέρη. Το 1985 ξανασυναντά τον Κώστα Βουτσά στην σειρά του Νίκου Κουτελιδάκη «Ο Ανδροκλής και τα Λιοντάρια του», ενώ το 1992 συνεργάζεται με τον Γιάννη Δαλιανίδη στο «Οι Μικρομεσαίοι». Τα χρόνια που ακολούθησε έκανε επιλεγμένα περάσματα από τηλεοπτικές σειρές με πιο χαρακτηριστικές τις εμφανίσεις στα «Κωνσταντίνου και Ελένης» και «Επτά Θανάσιμες Πεθερές».

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ

Η Μάρθα Καραγιάννη παντρεύτηκε το 1960 τον διεθνή ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Μίμη Στεφανάκο. Ήταν ένας γάμος που αποτέλεσε κοσμικό γεγονός για την Αθήνα της εποχής εκείνης, όμως δεν άντεξε στο χρόνο και το ζευγάρι χώρισε ένα χρόνο αργότερα.

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1973 γνωρίζεται με τον διεθνή τερματοφύλακα του Παναθηναϊκού Βασίλη Κωνσταντίνου. Μαζί θα αναπτύξουν μια «σχέση ζωής» η οποία θα διαρκέσει δώδεκα χρόνια και θα διαλυθεί λίγους μήνες πριν επισημοποιηθεί με γάμο.

Το 2001 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της με τίτλο «Ο Έρωτας μωρό μου είναι Γλέντι» (εκδόσεις Άγκυρα).

ΘΑΝΑΤΟΣ

Η Μάρθα Καραγιάννη έφυγε από τη ζωή στις 18 Σεπτεμβρίου του 2022, σε ηλικία 83 ετών.