O ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ POP CULTURE

Ο όρος pop culture – δηλαδή αυτό που αναφέρεται ως λαϊκή κουλτούρα – υπάρχει τουλάχιστον 200 ή ίσως και παραπάνω χρόνια, μόνο που πάντα ήταν σχεδόν συνώνυμο μιας υποκουλτούρας που αγαπούσε ο πολύς κόσμος. Στην πραγματικότητα είναι το σύνολο πραγμάτων, προσώπων, ιδεών ακόμα και διαφόρων αντικειμένων, χρηστικών ή μη, με κοινό παρονομαστή την αγάπη του κόσμου. Μια αγάπη, η οποία μπορεί να διαρκέσει πολύ μέσα στο χρόνο και που ακόμα και χωρίς να υπάρχει ουσιαστική ή ακόμα και βαθιά γνώση του αντικειμένου για το οποίο εκφράζεται, πηγάζει από ένστικτο ή και από συναισθήματα πρώτου επιπέδου. Προερχόμενη από μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου, έχει γερές βάσεις σε σημείο που δύσκολα επηρεάζεται ενδεχομένως από τις αρνητικές απόψεις και τις θεωρίες κάποιων που υποτίθεται είναι πιο ειδικοί επί του θέματος. Έτσι, παρά το γεγονός ότι μέχρι το ‘50 και κυρίως μέχρι το ‘60 η ποπ αντιμετωπιζόταν μάλλον αφ’υψηλού, η επίδραση που είχε η επαναστατική χροιά που έδωσε σε όλα ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ενασχόληση ταλαντούχων ανθρώπων αλλά και –γιατί όχι– η δύναμη στα ΜΜΕ, έδωσαν στην «ποπ» ένα ιδιαίτερο βάρος, συγκαταλέγοντάς την στις βασικές κατηγορίες της παγκόσμιας μεταπολεμικής κουλτούρας – βασιλιάς της οποίας αδιαμφισβήτητα ήταν βέβαια ο Άντυ Γουόρχολ.

Στην πραγματικότητα, ολοκληρωμένος εκφραστής αυτής της μοντέρνας κουλτούρας της μεταπολεμικής εποχής και ειδικά στο ελληνικό σινεμά, αλλά όχι μόνο, υπήρξε μόνο η Φίνος Φιλμ. Στην έκφραση της είχε αρχή, μέση και τέλος, όντας πάντα συνυφασμένη με την κοινωνία της εποχής – έφτιαξε συγκεκριμένα δημιουργήματα, με συγκεκριμένους ανθρώπους που δούλεψαν και καθιερώθηκαν μέσα σε αυτά, ενώ αγαπήθηκε, θαυμάστηκε και όπως ήταν φυσικό τη ζήλεψαν, μισήθηκε και κοροϊδεύτηκε όσο τίποτα άλλο... Με τη λατρεία και την εμμονή ενός ολόκληρου λαού, ο οποίος σιγά σιγά έμαθε όχι μόνο τα πρόσωπα ή τις υποθέσεις των ταινιών αλλά και τις ατάκες τους μετατρέποντας τες σε στοιχεία της καθημερινής ζωής και σύμβολα για καταστάσεις κοινωνικές και πολιτικές, ο Φίνος έφτιαξε μια συγκεκριμένη αισθητική. Μέσα από τα στάνταρ που επέβαλε ο ίδιος, ακολούθησε τα μέτρα της εποχής ενώ παράλληλα κατόρθωσε να ξεφύγει από αυτά και να γίνει πρότυπο, γιατί ως γνωστόν αν δεν εκφράσεις ακριβώς την εποχή σου ανεξάρτητα ή όχι από την επιτυχία που θα έχεις δεν μπορείς να κατακτήσεις και τον σεβασμό του χρόνου απέναντί σου.

Η pop culture παντού ακόμα και στις πιο «σοβαρές» ή σοβαροφανείς αν θέλετε στιγμές της, μπορεί να καμαρώσει πως είχε ως «ισχύ της την αγάπη του λαού». Με αυτήν λοιπόν την άποψη και θέση η Φίνος Φιλμ είναι η πιο ειλικρινής έκφραση της pop culture στην μεταπολεμική Ελλάδα και ο Φιλοποίμην Φίνος ο δημιουργός της. Πριν τον πόλεμο δεν υπήρχε κάτι τέτοιο ούτε για αστείο και οι όποιες προσπάθειες εκτός Φίνος Φιλμ να φτιάξουν, να δημιουργήσουν ή να ονομάσουν κάτι με αυτόν το τρόπο ανάλογο σε αυτή τη χώρα προσέκρουαν απλώς στην απουσία αυτής της αγάπης του λαού, η οποία πάντα ήταν το βασικό συστατικό χωρίς το οποίο, οι πιο πολλές από αυτές τις προσπάθειες, αναγκαστικά κατέρρεαν γιατί ήταν δύσκολο να υπάρξουν μόνο μέσα από θεωρητικά κείμενα χωρίς να έχουν την απαιτούμενη απήχηση στον κόσμο.

Όταν λέμε λοιπόν ότι ο Φιλοποίμην Φίνος, που γεννήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου του 1908 και έφυγε στις 26 Ιανουαρίου του 1977, είναι ο πατέρας της pop culture στην Ελλάδα το βασίζουμε στην ανταπόκριση του κόσμου και στην διατήρηση μέσα στο χρόνο αυτού του ισχυρού τελικά φρουρίου που έκλεισε μέσα του 185 κομμάτια που αποτελούν το παζλ αυτής της ιστορίας. Φαντάζομαι πως, όντας πολύ μορφωμένος, ίσως να μην του άρεσε τα έργα του να ανήκουν στην pop culture, μιας και ο ίδιος εφάρμοσε στο όραμα του όσα του υπαγόρευε η δημιουργική λογική αλλά και η τελειομανία για την οποία φημιζόταν, γι’ αυτό και υπερασπίστηκε ότι δημιούργησε μέχρι την τελευταία του στιγμή.

116 χρόνια από τη γέννησή του σε ένα χωριό της Στερεάς Ελλάδας είναι σήμερα ένας από τους δημιουργούς και στυλοβάτες του μεταπολεμικού πολιτισμού, όπως ο Κάρολος Κουν στο θέατρο, η Ραλλού Μάνου στο χορό, ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης στη μουσική και στο τραγούδι, ο Γκάτσος, ο Σεφέρης και ο Ελύτης στην ποίηση, ο Τσαρούχης στη ζωγραφική και η Δώρα Στράτου στη διάσωση του λαϊκής μας κληρονομιάς. Μόνο που ο Φίνος εκτός από αυτό που του αναλογεί στον τομέα του σινεμά πρέπει να του αναγνωρίσουμε ότι είναι ο δημιουργός της μοναδικής αυθεντικής ποπ κουλτούρας στην Ελλάδα.