Χυμώδης και φινετσάτη, η Ίλια Λιβυκού έμεινε αξέχαστη για τη λάμψη που έφερε στους ρόλους της ντάμας στο πλευρό του αξεπέραστου ηθοποιού και συντρόφου της, Βασίλη Λογοθετίδη. Ίσως η πρώτη ξανθιά πρωταγωνίστρια του ελληνικού κινηματογράφου ήταν μια καλλιεργημένη προσωπικότητα με ήθος, λεπτότητα και ξεχωριστή γοητεία.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1919 και το πραγματικό της όνομα ήταν Αμαλία Χατζάκη. Ασχολήθηκε με τον ακοντισμό και την κολύμβηση, ενώ όταν τελείωσε το γυμνάσιο παντρεύτηκε τον δικηγόρο Αγησίλαο Κοζύρη. Μετακόμισε μαζί του στη Μυτιλήνη όταν εκείνος ανέλαβε το 1937 καθήκοντα νομάρχη. Όταν με την εδραίωση της γερμανικής κατοχής τοποθετήθηκε νέος νομάρχης, η Αμαλία Κοζύρη ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα όμως έδωσε εξετάσεις και έγινε δεκτή για να φοιτήσει και στην Δραματική Σχολή του Εθνικού – τότε Βασιλικού – Θεάτρου (κρυφά από το σύζυγό της). Μετά το τέλος του πολέμου και έχοντας πια πάρει διαζύγιο, υιοθέτησε το όνομα Ίλυα Λιβυκού και ξεκίνησε τη θεατρική της πορεία.

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Το καλοκαίρι του 1947 συναντάμε πρώτη φορά το όνομά της στο πρόγραμμα της παράστασης «Δε θυμάμαι τίποτα» που ανέβασε ο θίασος Κατερίνας – Λογοθετίδη. Το 1948 ο Βασίλης Λογοθετίδης έκανε δικό του θίασο και η Ίλυα Λιβυκού έγινε βασική συνεργάτης του, αλλά και αχώριστη σύντροφός του. Από τότε και μέχρι το θάνατο του Λογοθετίδη, το 1960, οι δύο ηθοποιοί δημιουργούν μαζί αξέχαστες επιτυχίες στο θέατρο. Επρόκειτο για ελληνικές και ξένες κωμωδίες, στις οποίες η Ιλια Λιβυκού έπαιξε κατά κανόνα ρόλους ντάμας κομεντιέν: «Απρόσκλητος Μουσαφίρης», «Καινούρια Αφεντικά», «Ο Φώτης Φαγκρής και η Τσικίτα Λοπέζ», «Η Κυρία του Μαξίμ», «Το Κορόιδο», «Ένας Bλάκας και Μισός», «Ο Ηλίας του 16ου», «Ο Γαμπρός μου ο Δικηγόρος», κ.α.

Μετά το θάνατο του Βασίλη Λογοθετίδη (1960), ξεκίνησε συνεργασία με άλλους θιάσους: Το 1963 με το θίασο Νίκου Χατζίσκου στην «Πάπισσα Ιωάννα», της Έλσας Βεργή στους «Ξεριζωμένους», το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» του Μάνου Κατράκη στον «Ιούλιο Καίσαρα» και στο «Κορίτσι με το κορδελάκι», του Νότη Περγιάλη στο «Ο Πατούχας». Στο ΚΘΒΕ (1965) υποδύθηκε την αριστοφανική «Λυσιστράτη». Ακολούθησαν συνεργασίες της με πολλούς άλλους θιάσους κωμωδίας και επιθεώρησης, έως το 1984, οπότε αποσύρθηκε οριστικά από το θέατρο.

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Στον κινηματογράφο εμφανίστηκε το 1948 στην θρυλική ταινία της Φίνος Φιλμ «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται», με πρωταγωνιστή τον Βασίλη Λογοθετίδη, και από τότε έπαιξαν μαζί σε άλλες οκτώ ταινίες που άφησαν εποχή – «Ένα Βότσαλο στη Λίμνη» (1952) , «Σάντα Τσικίτα» (1953), «Δεσποινίς Ετών 39» (1954), «Ούτε Γάτα Ούτε Ζημιά» (1955), «Κάλπικη Λίρα» (1955), «Ο Ζηλιαρόγατος» (1956), «Δελησταύρου και Υιός» (1957) και «Ένας Ήρωας με Παντούφλες» (1958). Συνέχισε την κινηματογραφική της πορεία και μετά το θάνατο του Βασίλη Λογοθετίδη, παίζοντας ενδιαφέροντες ρόλους σε ταινίες όπως: «Η Κατάρα της Μάνας» (1961) και «Οργή» (1962) του Βασίλη Γεωργιάδη, «Αντιγόνη» (1961) του Γιώργου Τζαβέλλα, «Ένας Ντελικανής» (1963) του Μανώλη Σκουλούδη, «Ο Νικητής» (1965) της Μαρίας Πλυτά, «Η Θυσία του Αβραάμ» του Νίκου Βαρβέρη, «Στα Σύνορα της Προδοσίας» (1968) του Δημήτρη Δαδήρα. Η τελευταία της κινηματογραφική εμφάνιση ήταν το 1974 στο «Ερασταί του Ονείρου» του Γιάννη Δαλιανίδη για τη Φίνος Φίλμ.

Έπαιξε σε αρκετές ραδιοφωνικές εκπομπές (και σε μία τηλεοπτική στο «Απόρρητος φάκελος 27»), ενώ μαζί με τον Μάνο Κατράκη συμμετείχε σε ποιητικές εκδηλώσεις στο θέατρο «Μουσούρη», με μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ

Η Ίλυα Λιβυκού απέκτησε τρία παιδιά από τον σύντομο γάμο της με τον δικηγόρο Αγησίλαο Κοζύρη, τον Γιώργο, την Εύα και τη Χρύσα που ακολούθησε τα χνάρια της και έγινε ηθοποιός.
Πήρε διαζύγιο μετά τον πόλεμο και ακολούθησε μια σχέση ζωής με τον σπουδαίο ηθοποιό Βασίλη Λογοθετίδη, με τον οποίο έμειναν μαζί μέχρι το θάνατο του το 1960.
Ο θάνατος της κόρης της, Εύας, από καρκίνο το 1986 καθόρισε τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής της οδηγώντας την Ίλυα να αποσυρθεί από τη δημόσια σφαίρα.

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

Το 1963 τιμήθηκε με το βραβείο Α’ Γυναικείου ρόλου στην 4η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, για την ερμηνεία της στην ταινία «Ένας Ντελικανής».

Για την ίδια ταινία τιμήθηκε το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς με το βραβείο «Χρυσή Γέφυρα» Β’ Γυναικείου ρόλου (Best Supporting Actress) από το Διεθνές Φεστιβάλ κινηματογράφου του Σαν Φρανσίσκο.

Το 1968 τιμήθηκε με το βραβείο Β’ γυναικείου ρόλου στο 9ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, για την ερμηνεία της στην ταινία «Στα Σύνορα της Προδοσίας».

ΘΑΝΑΤΟΣ

Η Ίλυα Λιβυκού πέθανε στις 6 Σεπτεμβρίου του 2002, έχοντας κλονισμένη υγεία μετά από εγκεφαλικά επεισόδια.